İSTANBUL'DAKİ REKOR KAR YAĞIŞININ NEDENİ ‘KUTUP GİRDABI’ MI?
İSTANBUL'DAKİ REKOR KAR YAĞIŞININ NEDENİ ‘KUTUP GİRDABI’ MI?
Tüm yurdu etkisi altına alan kar yağışı, Marmara'da da tarihi bir rekorun kırılmasına sahne oldu. 24 Ocak 2022 tarihi, 'en çok kar yağışı alan günler sıralaması'nda şimdiden ön sıralara yerleşti. Peki bir anda gök delinmişçesine aralıksız yağan karın sebebi ne? İşte bazı uzmanların ortaya attığı, daha çok Hollywood filmlerinde duymaya alışık olduğumuz 'kutup girdabı' nam-ı diğer 'polar vortex' iddiası ve bu iddianın 'gerçekleşme' ihtimali.Sıcaklıklar aniden düşüyor ve gök patlamışçasına kar yağmaya başlıyor... Üzerinizdeki gömlekle markete gitmek için evden çıkıyorsunuz, markette işinizi bitirip eve gitmek istediğiniz de ise paltolarla bile duramayacağınız bir gökyüzüne bakıyorsunuz... Her geçen mevsim de bu hava olayına alışıyorsunuz...Kutup bölgesindeki soğuk havanın, yoğun olduğu için aşağı doğru çökme eğilimi göstermesi sonucu ortaya çıkan alçak basınca, kutup girdabı ya da polar vortex deniliyor. Küresel ısınma bu basınç oluşumunun en büyük nedenleri arasında gösteriliyor.Bilim insanları küresel ısınmaya bağlı olarak artan 'Polar Vortex' (Kutup girdabı) basıncını tartışıyor. Şimdiye kadar ABD ve Kanada'da görülen girdap, son yağışların ve sosyal medyadaki bazı uzman yorumlarının ardından gözleri, Karadeniz'e ve Marmara'ya çevirdi. Peki, İstanbul'u etkisi altına alan son yağışların nedeni 'polar vortex'i mi?SON YAĞIŞIN VERİLERİAKOM'un ilk verilerine göre; İstanbul'da 24 Ocak günü gerçekleşen yağışın ardından 30-35 santim aralığında bir kar kalınlığı oluştu. Arnavutköy, Çatalca gibi kentin kuzey bölgelerinde ise bu rakam 80 santime kadar çıktı.İstanbul’da 15 gün süreyle karın yağdığı 1987 yılının mart ayında, kentte kar yüksekliği 80 santimetre ölçülmüştü.Henüz net rakamlar olmasa da bu miktarın, rekor tablosunda ön sıralarda tutunmasına kesin gözüyle bakılıyor. Yani İstanbul tarihi bir günü daha geride bıraktı.Ancak uzmanlara göre karın miktarından çok, yağdığı zaman aralığı önemli. Verilere göre 24 Ocak 2022'deki yağışta yerle buluşan kar, 6 saat içerisinde düştü. Bu saat bazında da ayrı bir rekor anlamına geliyor.ABD ile Kanada sınırında bulunan Niagara Şelalesi de polar vortex yüzünden ortaya çıkan aşırı soğuğun etkisiyle sık sık donmaya başladı.PEKİ SEBEBİ NE?Türkçe'ye 'kutup girdabı' olarak da çevrilen polar vortex özellikle Meteoroloji camiasında tartışılmaya başlandı.Bazı uzmanlara göre aniden ve yoğun şekilde bastıran yağışların sebebi, normalde soğuk ve ekstrem bir hava olayı olan, Karadeniz üzerinden gelen polar vortex basıncı. Ve bu basınç her geçen yıl etkisini göstermeye devam edecek. Ancak bir kısmına göre ise 'polar vortex'in son yaşanan yağışla bir ilgisi yok.Bu görüşü savunanlardan birisi de Meteoroloji Genel Müdürlüğü Tahminler Dairesi Başkanlığı Analiz ve Tahminler Şube Müdürü Yüksel Yağan.Hürriyet.com.tr'nin sorularını yanıtlayan Yağan dikkat çeken tespitlerde bulundu. Kuzey kesimlerinden itibaren bir alçak basıncın ve buna bağlı bir cephe sisteminin İstanbul semalarında etkili olduğunu belirten Yağan 'Bu soğuk kaynaklı bir hava kütlesiydi. Bunun polar vortex ile ilgisi yok. Polar vortex kutup dairesi ve kutupların hemen altında meydana gelen 'vortex’lerdir ve bizim enlemlerimize kadar inmez' dedi.Kutup soğukları yüzünden ABD'de de son yıllarda ektsrem hava sıcaklıkları ölçülmeye başlandı. Massachusetts gibi Kuzey Atlas Okyanusu'na kıyısı bulunan bölgelerde bile eksi 26 dereceyi bulan sıcaklıklar ölçüldü.'DENİZ ÜZERİNDEN GELDİĞİ İÇİN...'Son yaşanan kar yağışını yorumlayan Yağan şunları kaydetti: 'Bu olay, bizim ülkemizi kuzey kesimlerden itibaren etkileyen orta enlem siklonu dediğimiz alçak basınç ve buna bağlı olarak da bir cephe sisteminden kaynaklı yaşandı. Fakat biraz soğuk kaynaklı olduğu için yer seviyesi ile atmosferin üst seviyelerinin sıcaklık farkının fazla olmasından ve de deniz üzerinden geldiği için kuvvetli kar yağışlarına neden oldu. Bir de bu sıcaklık farkından kaynaklı bizim atmosferik kararsızlık dediğimiz bir meteorolojik hadise gerçekleşti ve kar yağarken gök gürültüsü duyduk.''VORTEXLERİ BİRBİRİNE KARIŞTIRDILAR''Polar ya da kutupsal vortex ile hiç alakası olmayan bir durum. Karadeniz üzerinden yurdumuzu etkileyen orta enlem siklonun bir sonucunu yaşadık. Bu orta enlem siklonunda da küçük dönüşlü vortexler var. Çok teknik bir konu olduğu için bazı amatör arkadaşlar bunu polar vortex ile karıştırdı'Meteoroloji uzmanı Yağan'a göre; İstanbul'da, Karadeniz üzerinden yurdumuzu etkileyen orta enlem siklonun bir sonucunu yaşadık.'YAĞIŞ GAYET NORMAL''İstanbul’a kar yağışlı bulutların gelmesi sağlayan küçük ölçekli vortex ile polar vortexi birbirine girdirdiler. Aldığımız yağışlar gayet normal. Bu yağışları almamamız ekstrem bir olay. İstanbul’da bu sefer biraz fazla oldu ancak sadece megakent özelinde düşünmeyelim. Şu ana kadar 5 metre kara ulaşmış yerler var. Biz İstanbul’a biraz fazla kar yağınca ekstrem hava olayını sanıyoruz. Denizin üzerinden geldiği için bir de sistemin durağan olmasından kaynaklı olarak 5 günlük bir zaman zarfından meydana gelecek bir hava olayı ve de çok normal. Dikkat ederseniz de özellikle de İstanbul’un kuzey tarafına yağdı ve bu kesimler de ormanlıktır. Oranın ormanlık alan olmasının nedeni de çok yağış almasıdır. Biz biraz şehirleşme ile doğaya fazla karıştık, o yüzden yağış almamamız ekstrem bir olay.''UMARIM ÇETİN GEÇER Kİ YAĞIŞ OLUR''Bugünkü verilerle gelecek senelerin daha çetin geçip geçmeyeceğinin yorumunu yapamayız. 2-3 ay sonrasını bile tahmin etmek zor. Ama umarım ki çetin geçer. Bizim ekstrem hava olayı dediğimiz şey kuraklık. En çok buna dikkat etmemiz gerekiyor. Bakın yurdun iç kesimlerinde yeraltı sularının çekilmesi nedeniyle obruklar oluşuyor. Daha da böyle güzel kışlar yaşamaya ihtiyacımız var.’’ /HÜRRİYET.COM.TR - Tuğba Öztürk
