ROMANTİK DOLANDIRICILAR İŞ BAŞINDA.. 45 YAŞ ÜSTÜ KADINLAR HEDEFTE
Dünyanın dört bir yanında milyonlarca kişi arkadaş bulma sitelerini ve uygulamalarını kullanıyor. İnternetten tanışıp aradığı aşkı bulanların mutlu sonla biten hikayeleri kadar ‘Aşk Dolandırıcılığı’ olarak da bilinen çevrimiçi flört mağdurlarının hikayelerini de duymak mümkün.
Pandemi nedeniyle her zamankinden daha yaygın hale gelen flört uygulamaları bu dönemde en çok da aşk dolandırıcılarının işine yaradı. Sahte profillerle flörtleştikleri kişileri etkileyip kendilerine aşık eden, güvenlerini kazanan, üstüne bir de dolandıran insanlar bu işi kendilerine meslek edinmiş durumda.
FİNANS UZMANI ROMANTİK DOLANDIRICI MAĞDURLARINDAN
50’li yaşlarında bir finans uzmanı olan Anna da romantik Dolandırıcılık mağdurlarından biri...
Yaklaşık dört yıldır bekar olan Anna, inanılmaz zor bir evlilikten kurtulmuştu. Nihayet biriyle tanışmaya hazırdı ve bir arkadaşlık sitesine katıldı. Katıldığı sitede Londra’da yaşayan yakışıklı bir gıda ithalatçısı olan Andrew ile tanıştığında çok heyecanlandı. Çift, kısa süre sonra her gün saatlerce telefonda konuşmaya başladı. Anna ona çoktan vurulmuştu, “Beni sevgi ve şefkatle sardı” diyordu.
Uzun süren konuşmaların ardından buluşmak için plan yaptılar ama Andrew ona acil bir iş gezisi için Fransa’ya gitmesi gerektiğini söyledi. Hal böyle olunca telefonda konuşmaya devam ettiler. Tanışmalarını üzerinde yaklaşık beş hafta geçtikten sonra Andrew, Anna’dan küçük bir miktar borç para istedi.
“Bana bir iş krizi yaşadığını ve teslimat için liman ücretleri konusunda yardıma ihtiyacı olduğunu söyledi. Onun için üzüldüm” diyen Anna, o zamanlar Andrew’nun hayatının erkeği olduğunu düşünüyordu. Şimdi ise sevdiği erkeğin bir suç çetesi üyesi olduğunun farkında.
İSTEKLERİ ÇIĞ GİBİ BÜYÜYORDU
Anna için işler zamanla daha da kötüye gitti ve Andrew’nun istekleri çığ gibi büyümeye başladı. Andrew ona önce kızının sağlık durumunun iyi olmadığını, daha sonra da öldüğünü ve ülkesine geri dönüş ve cenaze masrafları için umutsuzca paraya ihtiyacı olduğunu söyledi.
Anna, Fransa’daki bir cenaze hizmetleri şirketine para göndermeden önce böyle bir şirket olup olmadığını kontrol etti. Ne zaman şüphelense, Andrew onun korkularını yatıştırmayı biliyordu. Pek çok şey için makbuz alıyordu ve Andrew’nun hep mantıklı bir açıklaması vardı.
REHİN ALINDIĞINI SÖYLEDİ
Ertesi yıl Andrew, işlerini ilerletebilmek için borçlarını kapatması gerektiğini, epey büyük miktarda paraya ihtiyacı olduğunu anlattı. Ardından Mart 2021’de her şey daha da ciddileşti. Anna’ya tefeciler tarafından rehin alındığını ve işkence gördüğünü söyledi Andrew.
Anna, “Duyunca perişan oldum. Soyulduğunu ve dövüldüğünü söyledi ve bana kırık kolunun fotoğraflarını gösterdi. Penceresiz bir odada kilitliydi” diye konuştu.
'DOLANDIRILDIĞIMI AÇIKLAMAYA ÇALIŞTI AMA İNANAMADIM.'
2021 yazında Andrew hâlâ rehin tutulduğunu iddia ettiğinde, Anna, Facebook’taki bir Fransız grubunda sevdiği adamı gören olup olmadığını sordu. Öyle bir cevap geldi ki Anna neye uğradığını şaşırdı.
“Bir kadın benimle iletişime geçti ve fotoğrafını paylaştığım adamın Juan Soler isimli Arjantinli bir aktör olduğunu söyledi. Dolandırıldığımı açıklamaya çalıştı ama inanamadım.”
Anna bunun üzerine Andrew’la yüzleşti ama bir yandan da şüphelerini sorguluyordu. Bu arada yeni Facebook arkadaşı, Anna’yı İngiltere polisi bünyesindeki dolandırıcılık ve siber suç raporlama merkezi Action Fraud'u aramaya ikna etmek için aylarını harcadı.
Anna, ısrarla Andrew'la görüntülü görüşmeler de yaptıklarını söylüyordu. Ancak karşısındaki kişinin görüntüleri üst üste bindiren 'deepfake' gibi bir teknoloji kullanması çok olasıydı.
TAM 350 BİN EURO KAYBETTİ
Andrew’nun aleyhinde kanıtlar artıyordu ama Anna eğer söyledikleri doğruysa sevgilisinin tefecilerin elinde ölümüne sebep olmak istemiyordu. Onunla bağlarını koparmaya ikna olduğunda ise 350 bin euro’yu çoktan kaybetmişti.
İlişkiyi bitirdikten sonra haftalarca ağladı. “Kalbimin ve ruhumun her santimiyle sevdiğim eşimi kaybetmiş gibi hissettim” sözleriyle duygularını ifade eden Anna, nihayet durumu Action Fraud’a bildirdi.
8000’İ AŞKIN VAKA, 100 MİLYON STERLİNLİK KAYIP
Karşılarındaki kişiden asla şüphelenmeyen kurbanların ilişki kurdukları kişilere para kaptırdıkları sözde ‘aşk dolandırıcılıkları’ yeni bir şey değil. Ancak çevrimiçi flört bu tür dolandırıcılıkları daha da kolaylaştırdı. Uzmanlar pandemi nedeniyle tüm dünyada ev karantinalarının olması nedeniyle bu tip dolandırıcılıkların artış gösterdiğini vurguluyor.
Action Fraud verilerine göre, Kasım 2020 ile Ekim 2021 arasında Ulusal Dolandırıcılık İstihbarat Bürosu’na 8 bini aşkın vaka rapor edildi. Bu rakam bir önceki yıl sadece 6 bindi. Toplam kayıp ise neredeyse 100 milyon sterlin…
Bu rakamların buzdağının görünen kısmı olması muhtemel. Çünkü aşk dolandırıcılığına ilişkin utanç ve damgalanma sebebiyle birçok insan yaşadıklarını resmi kurumlara bildirmiyor hatta yakın çevrelerine bile anlatamıyor.
2016 yılında ABD Federal Ticaret Komisyonu, flört ve aşk dolandırıcılıklarıyla ilgili 11.235 şikâyet almıştı.
Bu rakam 2020 yılına kadar 52.593'e yükseldi.
ABD'deki çevrimiçi flört dolandırıcılık kaynaklı kayıplar 2020 yılında 300 milyon $’a ulaştı.
Flört ve aşk dolandırıcılığıFlört ve aşk dolandırıcılığı
'İHANET KÖRLÜĞÜ' ŞÜPHELERİ GÖRMEZDEN GELMEMİZE NEDEN OLUYOR
Bir travma terapisti olan Livia James, aşk dolandırıcılığının neden benzersiz bir şekilde baştan çıkarıcı olduğunu şöyle açıklıyor:
“Birçoğumuzun yaşı, görünümü ve geçmiş ilişkileri nedeniyle, bizi aşk vaat eden birine karşı duyarlı hale getiren yaraları var. Şüpheleri görmezden gelmek ve ne görmek istiyorsak onu görmek de oldukça cezbedici.”
“Bu bilişsel süreç ‘ihanet körlüğü’ olarak da bilinir. Bazen insanların bir sezgisi vardır ama terk edilme korkusu çok daha ağır basar.”
İnsanların aldatma belirtilerini görmezden gelmeleri ve sevgi kırıntılarını kabul etmeleri aslında pek de nadir bir durum değil. Bu tür dolandırıcılıklar, finansal kayıpların yanı sıra yarattığı yıkımla travma sonrası stres bozukluğuna ve diğer uzun vadeli zihinsel sağlık problemlerine yol açabiliyor.
James, “Böyle bir durum yaşayınca insanlar tamamen istikrarsız hisseder, kendilerine veya bir başkasına güvenmeyi bırakırlar. Ancak bizim başkalarıyla bağlantı kurmaya ihtiyacımız var, bu sebeple ruh eşiniz olduğunu düşündüğünüz birinin ihanetine uğramak inanılmaz derecede zor” dedi.
'BEYAZ ATLI PRENS GİBİ HİSSETTİREBİLİR'
Bu tür dolandırıcıların kullandığı aşk bombalama taktiğine direnmenin zor olabileceğini de vurgulayan James, “Çevrimiçi aşklar, insanlara parlayan beyaz atlı prenslerini bulmuş gibi hissettirebilir. Çünkü daha önce yaşamamış olabilecekleri kadar yoğun bir sevgi yağmuruna tutuluyor olabilirler” dedi ve ekledi:
“Bu sevgi biçimi insanları kontrol etmek için kullanılan bir tür duygusal istismar olabilir. Birini bulmaya yönelik toplumsal baskı, mağdurların kırılganlığını daha da artırıyor.”
HEDEFLENENLER GENELLİKLE 45 YAŞ ÜSTÜ KADINLAR
Romantik dolandırıcılık konusunda uzmanlaşmış bir soruşturma şirketini yöneten Samanthe Cooper, bu vakaların giderek yaygınlaştığını söylüyor:
“Dolandırıcıların hedefinde en çok 45 yaş üstü kadınlar var. Çünkü bu yaş grubundaki kadınlar, o zamana kadar bir ev veya başarılı bir iş sahibi olmuş olabilir. Ya da kendilerine miras kalmış olabilir.”
Anna’da olduğu gibi Cooper’ın müvekkillerinin çoğu, kendilerine kanıtlar sunulduktan sonra bile, partnerlerinin sandıkları kişi olmadığını kabul etmekte zorlanıyorlar.
DOLANDIRICILIK ÇEVRİMDIŞI DA DEVAM EDEBİLİR
Bu tür aldatmalar sadece çevrimiçi gerçekleşmiyor, çevrimdışı da devam edebiliyor.
Örneğin, 62 yaşındaki Carol Goodall, eski erkek arkadaşı Gary ile 2015 yılının sonunda bir flört sitesinde tanıştı. Dokuz yıl önce biten evliliğinin ardından tanıştığı Gary harika bir adama benziyordu. İlişkileri hızla ilerledi; Nisan 2016’ya geldiklerinde Gary Goodall’a evlenme teklif etmişti bile...
Goodall, işlerin biraz hızlı ilerlemesinden endişe ediyordu ama, arkadaşları onu evliliğe teşvik etti. Ancak evlenmelerine birkaç gün kala Gary, eski eşiyle boşanma belgelerinde bir sorun olduğunu ve düğünü ertelemeleri gerektiğini söyledi.
Goodall, “Öne sürdüğü mazeret akla yatkın geliyordu. Geriye dönüp baktığımda bana kağıtları her zaman Yemek pişirmekle ve temizlik yapmakla meşgul olduğumda gösterdiğinin farkına vardım” diyor.
ADI BİLE GERÇEK DEĞİLDİ…
Gary resmi evrakları beklerken, daha büyük bir ev satın almak için bütçelerini birleştirmeyi teklif etti. Ardından Goodall’ı evini satmaya ikna etti. Kadının yoğun çalışma saatleri nedeniyle ev satışını Gary üstlendi ve parayı da ortak hesaba aktardığını söyledi.
Kendilerine büyük bir ev aramayı sürdürürken kiraya çıktılar. Ama çok geçmeden Gary akşamları ve hafta sonları ortadan kaybolmaya başladı. Goodall endişelerini dile getirdiğinde, Gary onu sevdiğine ve onun için her şeyi yapacağına dair güvence verdi hatta dikkatini dağıtıp manipüle etmek istediği Goodall'a son bir hamleyle, kanser olduğunu öne sürdü.
Goodall, “Bu haberle yıkıldım. Annemi de hastalık nedeniyle kaybetmiştim ve bunun beni ne kadar incittiğini biliyordu” diye konuştu.
2018 yılında bir gün başka bir kadın Goodall ile temasa geçti. Goodall, bu kadından Gary'nin gerçek adının Richard Robinson olduğunu ve polis tarafından bilinen bir dolandırıcı olduğunu öğrendi.
Robinson, 2020'de iki kadını dolandırmaktan 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak Goodall kaybettiği parasını geri alamadı ve tek yatak odalı bir daireye taşındı.
Goodall, “İnanılmaz derecede aptal olduğumu hissediyorum, ama o çok inandırıcıydı. Güvenim sarsıldı, hâlâ yalnızım ve bir daha birine nasıl güveneceğimi bilmiyorum. Unutmak istesem de yapamam. Yataktan kalkmak, işe gitmek için mücadele ediyorum ve birçok kez hayatıma son vermek istedim” diyerek duygularını ifade etti.
Ben yıllar önce popüler bir sohbet sitesinde tanıştığım biri ile ABD-Türkiye arası ilişki yaşamaya başladım. Öyle ilgili, sevgi doluydu ki deli gibi aşık olmuştum adama. Alarm kurup gece kalkıp saatlerce sohbet ediyorduk. Onu göreceğim günü iple çekiyordum. Sürekli ne zaman görüşeceğiz diye soruyordum ama işlerinden dolayı gelemiyordu bir türlü. 2 yıl böyle sürdü ilişkimiz. Bir gün beni çok görmek istediğini ama işlerinin iyi gitmediğini söyledi. “Ben bilet paranı gönderirim sen yeter ki gel, işlerin düzelince” ödersin dedim. Önce itiraz etti ama sonra “Tamam en kısa zamanda ödeyeceğim” dedi. Bundan arkadaşıma bahsettiğimde bu adamın dolandırıcı olduğunu asla para göndermemem gerektiğini söyledi. Tabii ki arkadaşımı dinlemedim, beni biraz kıskanmış olabilir diye düşündüm.Gidiş dönüş bilet parasını ödeyebilmek, kendime yeni kıyafetler almak, bakım yaptırmak için banka kredisi çektim. Bilet parasını gönderdim ve onu en iyi şekilde ağırlamak için haftalarca hazırlandım. Geleceği gün ve saatte onu havaalanından almak için arkadaşımın arabasını aldım. Uçağın iniş saatinden sonra 3 saat daha bekledim ama uçaktan inenler arasında yoktu. Ne telefonuna cevap veriyordu ne de sosyal medya hesaplarından. Bir aksilik vardır kesin diye düşündüm, aklımdan başka türlüsü geçmiyordu. Gün sonunca dolandırıldığıma ikna oldum, günlerce haftalarca ağladım. Her ay kredi borcunu öderken giden paradan çok aptallığıma yandım. Uzun bir süre kimse ile ilişki yaşamadım, sonrakiler de hep güven sorunum yüzünden bitti. Psikolojik destek aldım ama hala insanlara karşı güvenim yok. Böyle insanlar hep var ve birilerinin hayatlarını mahvetmeye devam edecekler…
‘KARANTİNAYA TEK BAŞIMA GİRMEK ZORUNDA KALMADIM’
Romantik dolandırıcılığın bir başka mağduru da 69 yaşındaki Grinsted.
Kendisinin hedef alınmasının yanı sıra kurduğu bir çevrimiçi destek grubu sayesinde başka kurbanlarla da tanışan Grinsted, “Çok yalnızdım ve bekar olduğunuzda bir çaresizlik hissedersiniz. Çevrimiçi flört etmeye başladım, böylece tek başıma başka bir karantinaya daha girmek zorunda kalmayacaktım” dedi.
Bu koşullar altında Tina'yla konuşmaya başladı. Kısıtlamaların kalkmasıyla birlikte buluşmayı umuyordu. Tina, Grinsted'lle haftalarca sohbet ettikten sonra baklayı ağzından çıkardı ve ona yoksulluk içinde yaşadığını söyledi.
“Boş yemek kaselerinin fotoğraflarını göndermeye başladı, ben de yemek için biraz para gönderdim.”
Ancak buluşmak için gereğinden fazla yol parası istediğinde, alarm zilleri çalmaya başladı. Grinsted Tina'ya para vermek yerine uçuş rezervasyonlarını yapmayı teklif ettiğinde ise iz bırakmadan ortadan kayboldu.
Bunun duygusal etkisinin büyük olduğunu söyleyen Grinsted, “Harika birini bulduğumu düşünüyordum, birlikte yaşamak hakkında konuşuyorduk. Her şey alt üst olduğundan beri artık kendimi daha uyanık tutmaya başladım” dedi.
Üniversiteye yeni başladığım süreçte aynı okuldan olduğunu söyleyen bir kadınla sosyal medyada tanıştım ve konuşmaya başladım. Daha sonra konuştuğum kişiyi yakın arkadaşlarıma gösterdiğimde asıl şoku yaşadım. Arkadaşlarım bunun sahte bir profil olduğunu ve oldukça tanınan bir ünlünün fotoğraflarını kullandığını söyledi. Başta ben de benzetmiştim ancak sohbetimiz çok güzel ilerlediği için ihtimal vermek istememiştim. Yakın arkadaşlarım da söyleyince profilin sahte olduğuna kanaat getirdim. Sahte hesaba paramı kaptırmamıştım ama gönlümü çoktan kaptırmıştım. Daha sonra bu hesabın arkasındaki gerçek kişiyi merak ederek bir süre daha konuşmaya devam ettim. Görüşmek için ısrar ettiğimde ise telefon numaramı engelledi ve sosyal medya hesaplarını kapattı. Ardından arkadaşlarımın telefonlarından aramaya başladım. Bir süre sonra numarasını da iptal etmişti. Hala kim olduğunu bilmiyorum ama paramı kaptırmadan kurtulduğum için şükrediyorum.
YAZIŞMALAR, MAKBUZLAR DELİL OLABİLİR
Yukarıda da dediğimiz gibi bu durum sadece İngiltere'ye özgü değil. Ülkemizde de sık sık böyle dolandırıcılık vakalarını duyuyor, yakın çevremizde şahit oluyoruz.
Avukat Elvan Kılıç, dijitalleşen dünya ve pandeminin etkisiyle tüm dünyada romantik ilişki dolandırıcılığının en sık karşılaşılan dolandırıcılık türlerinden birisi halinde geldiğini söylüyor ve Türk Ceza Kanunu’nun tanımıyla dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için gerekli koşulları anlatıyor:
“Dolandırıcılık için hileli bir davranış sergilenmesi gerekir. Hile ile kast edilen belirli oranda ağır, yoğun ve mağdur tarafından anlaşılması engellenmiş nitelikli yalandır. Suçun oluşabilmesi için kullanılan hileli davranışla mağdur üzerinden haksız menfaat elde edilmesi gerekmektedir.”
Peki, kişi bu şekilde dolandırıldığında nereye başvurmalı nasıl bir yol izlemeli? Parasını geri alabilmek için neler delil olarak kullanılabilir?
Kılıç, dolandırıcılık suçunun mağdurlarının öncelikle Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunması gerektiği belirtiyor.
“Bu tür dolandırıcılıklarda temel sorun hileli davranışın suç yoğunluğunda olduğunun ispatı ve haksız menfaat sonucu mağdurun uğradığı zararların ispatıdır. Somut olay dolandırıcılık niteliği taşımasa bile eğer bir zarar söz konusuysa zararın tazmini amaçlı hukuk yargılaması yapılabilecektir” ifadelerini kullanan Kılıç, Ceza ve Hukuk muhakemeleri için de uyuşmazlık konusu vakaları ispata elverişli tüm verilerin, örneğin dijital iletişim uygulamalarındaki yazışmaların belge olarak kullanılabileceğini söylüyor.
Kılıç, gönderilen paraların geri alınabilmesi için mümkün olan tüm evrak, makbuz ve verilerin saklanmış olmasının önemini vurguluyor çünkü söz konusu verilerin delil ve delil başlangıcı sayılabileceğini belirtiyor.
'SOSYAL MEDYA HESAPLARINI İYİ ANALİZ EDİN'
Klinik Psikolog Beril Papuççuer Ceylan, aşk dolandırıcılarının genelde sosyal medya hesapları üzerinden yazışmayı tercih ettiklerini, telefon numaralarının kendi adları yerine başkalarının üzerine alınmış telefon hatları olduğunu söylüyor ve ekliyor:
“Sosyal medya paylaşımları sınırlıdır, arkadaşlarını etiketlemez, doğal yaşamın akışında fotolar paylaşmazlar. Bu nedenle sosyal medya hesaplarını iyi analiz etmek gerekiyor.”
“Sahte bir profille yazıştığınızdan şüphelenirseniz numarasını isteyin ve mutlaka yüz yüze görüşme yapın. Uzak şehirde olduğunu söylese bile bu görüşmeyi mutlaka yapın” diyen Ceylan, iş, meslek, aile yaşamı ile ilgili verdiği bilgilerin de teyit edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
“Dolandırıcıların hedefinde genellikle manevi olarak boşlukta, yalnız, duygusal olarak aç, sevilmeye sevmeye ihtiyacı olan kadınların olduğunu vurgulayan Ceylan, bu kişilerin karşılarındaki kişilerle güven ilişkisi kurduklarını, ikna yeteneklerinin güçlü olduğunu belirtiyor ve sözlerine devam ediyor.
“Zaaflarınızı çok iyi öğreniyorlar. Bu şekilde ikna etmeleri kolay oluyor. Bir şekilde bahanelerle para istemeye başlıyorlar. Bu bazen evlenme vaadi ile oluyor bazen de kendilerini çok iyi bir ilişki içindeymiş gibi gösteriyorlar. İlişkisinden şüphe etmeyen karşı taraf ise güvendiği, sevdiği ve mutlu bir ilişki içinde olduğunu düşündüğü için para harcamaktan, yollamaktan çekinmiyor.”
Ceylan, aşk dolandırıcılarının her dönem var olduğunu, ancak dijital etkileşimin, pandemi kaynaklı kapanmaya bağlı maddi sıkıntıların ve ihtiyaçların artması, yüz yüze görüşmemek için virüs gibi bir makul bir neden olması ve benzeri etkenlere ek olarak özellikle tek yaşayanların uzun süre sosyalleşememesi, bir başkasına olan duygusal ihtiyacı daha da artırdığı için vakaların pandemi döneminde her zamankinden daha çok yaşandığını belirtiyor.
'DUYGUSAL BOŞLUKLAR GERÇEKLERİN ÖNÜNDE BİR PERDE'
Duygusal boşlukların gerçekleri görmeye engel olduğunu sözlerine ekleyen Ceylan, dolandırıcıların karşılarındaki kişinin zaaflarını çok iyi tespit ettiklerini, sahiplenici ve ilgili tavırlarıyla mağdurları ellerinde tutmayı başardıklarını, dolandırılan mağdurların da bu ihtiyaçları çok iyi karşılandığı için şüphelenmediklerini hatta başkalarından duysalar bile inanmadıklarını dile getiriyor.
Ceylan, böyle dolandırıcıların ağına düşen mağdurların acı gerçekle yüzleştiklerinde öncelikle bir yıkım yaşadıklarını, hazmetmeleri ve kabul etmelerinin oldukça zor olduğunu çünkü kendilerini aptal gibi hissettiklerini, bu nedenle genellikle yakınlarına bile bu durumdan bahsetmediklerini söylüyor. Ceylan sözlerini şöyle tamamlıyor:
“Bu tip durumlarda ne olursa olsun yakınlarına, ailelerine söylemeleri yardım istemeleri gerekiyor. Tek başlarına bu durumla baş etmeleri çok daha zor çünkü. Bir kere dolandırılan defalarca daha dolandırılabiliyor maalesef. Ailelerinden yeterli desteği alanlar bu durumları çok daha iyi atlatabilirler, bu desteği alamayanlar için psikolojk destek almak da faydalı olacaktır.” /HÜRRİYET.COM.TR - Gaye Kobal & Sedef Batı
