TikTok'ta çocukların/gençlerin kişisel gelişimini olumsuz yönde etkileyecek içerikler, uygulamanın algoritma ve keşfet sistemiyle birlikte daha çok öne çıkıyor. On milyonlarca görüntülenen paylaşımlar ahlaksızlığı, iğrenç pedofiliyi ve cinsel istismarı adeta normalleştiriyor. Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık sabah.com.tr'ye yaptığı değerlendirmede, kurumlara, platformlara ve ebeveynlere düşen önemli görevleri hatırlattı. Ali Murat Kırık, yerli içerik denetim ekipleri kurulması gerektiğini belirterek, "Kültürel hassasiyetlere uygun, ülkemize özel moderasyon sistemiyle bu içerikler daha hızlı engellenebilir." dedi.
Sosyal medya platformu TikTok, çocuk ve genç kullanıcıları tehdit eden içeriklerle yeniden gündemde. Uygulamanın algoritması ve "keşfet" sistemi üzerinden öne çıkan videolar; pedofili, cinsel istismar ve ahlaki yozlaşmayı adeta normalleştiriyor. Özellikle 18 yaş altı kullanıcıların yoğunlukta olduğu platformda, +18 içerikler milyonlarca görüntülenmeye ulaşıyor.
Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, sabah.com.tr'ye konuyla ilgili özel değerlendirmelerde bulundu. Kırık, dijital ortamda çocukların korunmasının artık hayati bir gereklilik olduğunun altını çizdi. Avrupa'da verilen örnek cezaları hatırlattı.
ALGORİTMALAR İSTİSMARI ÖDÜLLENDİRİYOR KEŞFET SİSTEMİ YAYIYOR
Prof. Dr. Ali Murat Kırık, "Evet, ne yazık ki TikTok gibi platformlarda, özellikle "canlı yayın", "ödül", "para kazanma" gibi sistemler çocuklar ve gençler için büyük bir tuzak haline gelebiliyor. Etkileşim kazanmak uğruna cinselliğin ön planda olduğu dans videoları, argo ve küfür içeren konuşmalar, hatta çocuklara yönelik açık veya örtülü istismar içeren içerikler çok ciddi şekilde "keşfet" bölümünde öne çıkarılıyor." dedi.
Kırık, bu içeriklerin hem çocukların psikolojik gelişimini tehdit ettiğini hem de suç teşkil eden içeriklerin meşrulaşmasına neden olduğunu kaydetti.
İSTİSMAR İÇERİKLERİ NEDEN ÖNE ÇIKIYOR?
Ali Murat Kırık, istismar ve pedofili vurgulu içeriklerin daha fazla uygulamada öne çıkarılmasıyla ilgili "Çünkü, TikTok'un algoritması tamamen dikkat çekme süresi üzerine kurulu. Ne kadar çok izlenirse, ne kadar çok etkileşim alırsa o içerik o kadar yukarı taşınıyor. Ve ne yazık ki, istismar kokan, cinselliği araçsallaştıran ya da aşırı duygusal içerikler bu algoritmalar tarafından ödüllendiriliyor." bilgisini verdi.
ÇARPICI ÖNERİ: YERLİ İÇERİK DENETİM EKİPLERİ KURULMALI
Prof. Dr. Ali Murat Kırık, bu paylaşımların nasıl engellenmesi ve filtrelenmesiyle gerektiğiyle ilgili de dikkat çeken bir çağrıda bulundu:
-TikTok gibi platformlar, yapay zekâ filtrelerini daha agresif hale getirebilir. Özellikle reşit olmayan kullanıcıların videolarında; beden gösterimi, uygunsuz dans figürleri, cinsel çağrışım içeren kıyafetler veya davranışlar varsa bu videolar otomatik olarak yayından kaldırılmalı.
Canlı yayın açma, para toplama gibi özellikler, yaş doğrulama sistemlerine bağlanmalı. 18 yaş altı hiçbir kullanıcı bu özelliklere erişememeli.
BTK gibi düzenleyici kurumlar, platformlardan Türkiye'deki kullanıcılar için daha sert içerik filtreleri uygulamasını talep edebilir. Gerekirse, yasal yaptırımla bunu zorunlu hale getirmelidir.
Ayrıca yerli içerik denetim ekipleri kurulmalı. Kültürel hassasiyetlere uygun, ülkemize özel moderasyon sistemiyle bu içerikler daha hızlı engellenebilir.
ALGORİTMALAR DİJİTAL BAĞIMLILIĞI TETİKLİYOR
Ali Murat Kırık şu ifadeleri kullandı:
"Algoritmalar sadece ilgi gösterdiğiniz şeyleri değil, sizi daha fazla ekranda tutacak şeyleri seçiyor. Yani çocuk bir kez argo içerikli ya da cinsellik çağrıştıran bir videoya bakarsa, algoritma diyor ki: "Demek bunu sevdi, biraz daha vereyim." Bu bir bağımlılık döngüsü oluşturuyor.
İzledikçe benzer içerikler geliyor, geldikçe daha fazla vakit geçiriyor, bu da çocuğu hem psikolojik hem davranışsal olarak etkiliyor. Böylelikle çocuklar dijital ortamda zehirleniyor, ayrıca subliminal mesajlar da gönderilmiş oluyor.
EBEVEYNLERE DÜŞEN ÖNEMLİ GÖREV
TikTok'un "aile eşlemesi" özelliği var. Bu özellikle birlikte ebeveynlere bazı avantajlar sunuluyor.
*Ekran süresini sınırlandırabiliyorsunuz,
*Gece saatlerinde kullanım engellenebiliyor,
*Arama yapılacak içerikler kısıtlanabiliyor,
*Ve en önemlisi de algoritmanın çocuğa neler önerdiğini görebiliyorsunuz.
Ama şunu net söyleyeyim ki, bu özelliklerin aktif hale gelmesi için ebeveynin bilinçli olması ve bu eşleştirmeyi yapması şart. Yoksa sistem kendi kendine koruma asla sağlamıyor.
Bu yüzden hem teknoloji şirketlerinin, hem devlet kurumlarımızın, hem de ebeveynlerin ortak bir dijital bilinç geliştirmesi şart. Aksi takdirde bu mecralar çocuklarımız için birer dijital suç ortamına dönüşebilir ki şu an tam da bu durum meydana gelmiş durumda diyebiliriz.
AVRUPA'DAN TİKTOK'A DEV CEZA!
Avrupa Birliği'nin İrlanda Veri Koruma Komisyonu'nun TikTok'a 530 milyon euro ceza kesmesi, aslında platformların çocukların dijital mahremiyetine nasıl yaklaştığını gözler önüne seriyor. Özellikle çocuk hesaplarının varsayılan olarak herkese açık olması kabul edilemez bir durum. Bu, sadece veri güvenliği açısından değil, aynı zamanda çocukların çevrimiçi ortamda maruz kalabileceği tehlikeler açısından da büyük bir risk. TikTok'un 2020'de uyguladığı gizlilik ayarları hem yeterince şeffaf değilmiş hem de kullanıcıları bilgilendirme konusunda yetersiz kalmış. Bu ceza, dijital platformların artık "önce güvenlik" ilkesini benimsemek zorunda olduklarını hatırlatıyor. Özellikle çocuklar söz konusuysa, daha sıkı denetimler ve daha sorumlu tasarımlar şart." /SABAH - Orkun Enver GÖZÜBÜYÜK
