Yıllık bağlama ücretleri 65 bin Euro'lara kadar çıkan marinalardaki doluluk oranları yüzde 90'a ulaştı. Ancak bu sezon teknede işler günübirlik turlar ve charter (kiralama) için iyi gitmiyor.
Bu sezon turizmde doluluk oranlarının beklenen seviyede olmaması yıllık 2 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe sahip tekne ve yat sektörünü de etkiledi. Tur/charter işletmeleri hedefledikleri müşteri sayılarına ulaşamadıkları ve işletme maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle guletlerini satışa çıkarmaya başladı.
Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED) Genel Sekreteri Orhun Şentürk, "Charter (kiralama) ve günübirlik tekne turlarında ciddi düşüş var. Charter işi yapan tekne sahipleri de teknelerini satışa çıkarmaya başladılar. Özellikle charter merkezleri olarak bilinen Göcek, Bodrum ve Marmaris'te sıkıntı büyük. Yüksek maliyetler ve kur etkisi nedeniyle yerli müşteride çekilme gözlemleniyor" dedi.
AVRUPALI TURİSTİN YERİNİ ORTADOĞU DOLDURDURDU
Şentürk, turist sayılarında Avrupa ülkeleri kaynaklı düşüşler olduğunu ancak Ortadoğu, Rusya ve Uzak Doğu ülkelerinden gelen talepte artış olduğunu belirtti.
Tekne satışlarında ise yerli alıcılarda finansman güçlüğü, yabancı alıcılarda ise AB limanlarına giriş prosedürlerinin satışları etkilediğini ifade eden Şentürk, "Buna rağmen, Özellikle Rusya, Azerbaycan, Kazakistan ve bazı Ortadoğu ülkeleri vatandaşlarının Türkiye'den tekne ve yat aldığı gözlemleniyor. Türkiye bayraklı tekne alma eğilimi devam ediyor çünkü AB bayraklarına göre maliyet ve kayıt süreçleri daha avantajlı. Ancak sıfır tekne alımlarında yüzde 20'lik KDV nedeni ile Türk bayraklı tekne satın alımı ciddi derecede azalmış durumda" diye konuştu.
BAĞLAMA ÜCRETLERİ 65 BİN EURO'YA ÇIKTI
Marinalarda bağlama ücretlerinin rekor düzeyde arttığını söyleyen Şentürk, "Özellikle yabancı bandıralı tekneler için; yıllık bağlama ücretleri 25–30 metre bir tekne için 35 bin ila 55 bin Euro bandında seyrediyor. Bazı popüler marinalarda bu rakam 65 bin Euro'ya kadar çıkıyor. Yerli tekneciler bu maliyet artışı karşısında Kuzey Ege, Karaburun, Datça gibi daha butik lokasyonlara yöneliyor" şeklinde konuştu.
TERSİNE GÖÇ YAVAŞLADI
Orhun Şentürk, sektördeki kalifiye eleman konusunda da geçen yıl başlayan tersine mühendis göçünün 2025'te yavaşladığını belirtti. Şentürk, "Türkiye'de yaşam maliyetlerindeki artış, Euro - TL farkının kapanması ve beklentilerin altında kalan maaş düzeyleri etkili oldu. 2024 sonunda aylık net bin 200– bin 600 Euro civarında maaşlarla Türkiye'ye dönen mühendislerin bir kısmı yeniden yurtdışına yöneldi. Yine de genç teknikerler ve yeni mezun mühendisler deneyim kazanmak amacıyla kısa süreli kontratlarla Türkiye'de çalışmayı tercih ediyor" dedi.
DOLULUKLAR YÜZDE 90
D-MARİN Türkiye Ülke Müdürü Can Akaltan ise, Türkiye'deki marinalarda doluluk oranlarının yüzde 90 olduğunu belirterek, "Yat turizmi, yüksek gelir grubuna hitap ederek yerel ekonomiye doğrudan katkıda bulunmakta ve Türkiye'nin tanıtımında önemli bir rol üstlenmekte. Sektör genelinde en büyük zorluklar ise yatırım enflasyonu, artan enerji ve işletme maliyetleri, nitelikli insan kaynağına erişim ve çevresel regülasyonlara uyum ön plana çıkmakta" dedi. Akaltan, Turgutreis Marina'da başlattıkları üç günlük bağlama sözleşmesi yapana dördüncü gün ücretsiz bağlama hakkı kampanyasının büyük talep gördüğünü de sözlerine ekledi. /HÜRRİYET - Özge ESEN